Terug naar de kust

Ik ben de hitte en het stof in het noorden zat en besluit terug te gaan naar het zuiden, naar Accra. Van daaruit kan ik richting de Volta regio reizen, dit is makkelijker via het zuiden dan via het noorden i.v.m. de slechte wegen in het noorden.
De busrit van Tamale naar Accra is 12 uur..
Ik meen de bus van 6.30 uur te pakken maar ik ben blijkbaar verkeerd geinformeerd: hij gaat pas om 9.00 uur! Dat betekent dat ik het laatste stukje dus weer in het donker moet afleggen.. In de bus wordt zoals voorafgaand van elke lange rit eerst gebeden voor een veilige reis. Ik zit naast een erg magere moeder met 2 kindjes van ca. 1,5 jaar op haar schoot: duidelijk een tweeling. Ik ben onder de indruk: de hele reis zit ze met de 2 baby’s op haar schoot. En de kindjes blijven ook nog heel zoet zitten. Het is aandoenlijk om te zien hoe de tweeling met elkaar communiceert en tegelijk de borst krijgen. Van een vrouw krijg ik een folder over Jehova’s getuigen in de hand gedrukt. In de bus wordt non-stop dezelfde cd gedraait: niet onaardige reggae maar met een enorm harde bass die na 5x draaien wel erg vervelend gaat worden.. De cd hapert een paar keer en de bijrijder geeft ere een flinke klap op. Helaas helpt dit steeds. Het eerste uur in de bus staat een verkoper zijn verkooppraatje te houden over vitamines, een zalf waarmee je net zo’n blanke huid als Beyonce van krijgt (zou Beyonce dit weten?) en een medicijndrank. Naarmate de busreis vordert wordt de omgeving naar mijn volle tevredenheid steeds groener. Het begint al te schemeren.
Ineens zie ik een tegemoetrijdende witte auto wel erg richting onze rijstrook rijden. Ik hoor een klap, de auto schampt onze linkervoorkant, ik zie em over de kop slaan en onze bus begint vervolgens over de weg te slingeren. Ik zie een paar auto’s ons bijna raken. Ik gil: “Nee!” Ik ben ontzettend opgelucht als de bus op de vluchtstrook tot stilstand komt. Er blijkt een ruit van onze bus aan diggelen. Gelukkig zijn de mensen die daar zaten ongedeerd. Iedereen stapt uit en rent richting de witte auto die over de vangrail is gevlogen en in de berm ligt te roken. De 2 passagiers zitten een stuk verderop bij te komen van de klap. Ze hebben enkel hun armen verwond: ze zitten onder het bloed. Het had veel erger af kunnen lopen. Volgens een van mijn medepassagiers zou er bij de bestuurder alcohol in het spel zijn. Er wordt druk foto’s gemaakt van de auto en ja: daar doe ik ook aan mee. Passerende auto’s toeteren. Het is 19.00 uur en de aanwezige moslims in de bus doen hun gebed buiten op een kleedje op de vluchtstrook.
De politie komt en na een inspectie rijden we met zjn allen in de bus richting het politiebureau. Daar leggen de buschauffeur en de bijrijder schreeuwend hun verklaring af tegen de dientsdoenende officier. Ik word ook naar binnen gevraagd en ze vragen waar ik vandaan kom en verzekeren me dat de busreis wordt vervolgd en we vanavond nog Accra bereiken. Pas 3 uur (!) na het ongeluk vervolgen we onze route en de bijrijder zit nu aan het stuur: onze chauffeur was te veel geschrokken om nog te kunnen rijden. De huidige chauffeur blijkt vuur op de hielen te hebben en bumperkleeft dat het een lieve lust is. Ik voel me absoluut niet veilig en wanneer we op slechts ca. 3 meter afstand van de vrachtwagen voor ons zitten schreeuw ik dat hij meer afstand moet nemen: “Safety first!” Een paar van mijn medepasagiers moeten om mijn overdriven(?) reactive lachen. Ik voel me niet zo serieus genomen. De chauffeur doet vervolgens wel rustiger aan. We bereiken Accra pas tegen 23.00 uur. De buschauffeur wil er zeker van zijn dat ik voor een geode prijs in de juiste taxi zit want ze probereren je in Accra te belazeren waar je bij staat. Ik word opgewacht door Koko en zijn neef (Jo) waar ik wederom ga verblijven.
Leuk om de hele familie na een maand weer te zien en uitgebreid bij te kletsen. ‘s nachts is het plan om ergens te gaan dansen maar als we eenmaal in de club zijn voel ik de vermoeidheid van de busreis en is een bed het enige waar ik nog naar toe wil. Op zondag wordt er gezamenlijk bij Koko’s oom fufu gegeten en omdat het Valentijnsdag is maak ik voor de hele familie ballonfiguren: hartjes met tortelduiven die de vrouwen aan hun mannen geven. Ik doe mijn handwas en de vriendin van Jo ziet dit hoofdschuddend aan. Ik doe het blijkbaar helemaal fout en ze doet het voor. Kleding wassen is nog tijdroverender dan ik al dacht en ik krijg nog meer respect voor de Ghanese vrouw want dit is niet mijn lievelingsklus. En het moet bijna elke dag want met in deze hitte ververs je je kleding 2x per dag.
Het is fijn om even op adem te kunnen komen in deze rustige buitenwijk (Promissland) van Accra waar ik vrijwel genegeerd wordt: ze zijn hier niet echt onder de indruk van een blanke. Op mijn ochtendwandeling richting Merryland ontmoet ik een Ghanese architect die in Nederland woont maar hier een huis aan het bouwen is: prettig om even in het Nederlands met hem te babbelen.
De volgende ochtend staan we langs de kant van de weg om een taxi richting de stad te nemen. Het is 34 graden en Koko draagt een warme hoed. Ik vraag hem in waarom, het zweet gutst langs zijn gezicht! Hij zegt dat hij er even geen zin in heeft om herkend te worden. Ik zeg plagend dat hij niet moet denken dat hij ZO beroemd is en haal zijn hoed van zijn hoofd. Slechts 1 seconde daarna roept een jongen vanuit een trotro: “Kokooo!” Ik begrijp hem nu volledig. We bezoeken de muziekstudio van Jo. Het is de bedoeling dat we een nummer gaan opnemen en we zoeken de muziek uit. Hierop gaan we een tekst (rap) schrijven en dit nemen we dan in de laatste dagen voordat ik weer naar Nederland vertrek op. Jo werkt dit nummer vervolgens de volgende dag thuis op zijn pc uit en ik kan het nummer dan echt niet meer horen na de 50e keer.
Ik voel me in Accra even in Nederland als we in het centrum een bus pakken van het openbaar vervoer die zo uit Nederland lijkt te komen: supermodern! Het blijkt de nieuwste investering van de regering te zijn, maar gek genoeg zitten de bussen lang niet vol: de mensen verkiezen hier altijd nog de trotro: deze zijn kleiner en flexibeler in het verkeer.. En dan blijkt ook: we staan lang vast in een file terwijl de mini-bussen zich makkelijk tussendoor wenden. We nemen een kijkje in de grootste (retail)markt van Ghana en het duizelt me: het is GROOT!
Daar zoek ik stof uit voor een jurk. Ik heb wel een uur nodig voordat ik een keuze kan maken: de keuze is wel heel reuze. Ik koop voor 20 euro een echte RayBan zonnebril (incl. merk-gravering in het glas en certificaat) en snap nog niet waarom deze hier zo goedkoop verkrijgbaar zijn (wie het weet mag het zeggen). Voor de ingang van de markt verschijnt ineens een patroulle-wagen van de ordelijke dienst. Ze zien dat een verkoper pal voor de ingang op een kleed schoenen verkoopst. Zonder pardon worden de schoenen in de achterbak van de wagen gegooid.. Mensen lachen. Op de drukke weg zie ik een straatventer met 2 schattige puppie’s in zijn handen: ze zijn te koop…
De neefjes van Koko hoorden dat ik schijn te kunnen goochelen en vragen steeds wanneer ik het laat zien. Ik was de avond ervoor te moe, maar vanavond is het dan zo ver. De hele familie is verzameld in het huis van Koko’s oom. Wanneer ik aan kom zitten ze te mens erger je nieten en ik wacht geduldig totdat ze met hun potje klaar zijn. Maar dit blijkt erg lang te duren: ze gaan maar door..
Koko wijst mij erop dat ze op mij zitten te wachten! Misverstand..
Ik verbaas me soms over Koko: zo at hij een hele avond niets en de volgende ochtend ook niet. “Geen honger” zei hij. Hoe basaal kan het zijn: gewoon alleen eten als je trek hebt, als je lichaam erom vraagt. Ik neem de proef op de som. Zo sla ik de volgende dag de lunch over omdat ik simpelweg geen drang heb om wat te eten.
Jo heeft een kat met jonge poesjes rondlopen en ik geef ze veel aandacht. Te veel, want ze miauwen ‘s nachts regelmatig voor mijn slaapkamerdeur om aandacht en glippen door de deur als ik naar het toilet ga. De moederkat zag ik een kleine lizzard opvreten: zijn kop nog bungelend uit haar bek..
Ik moet hier wennen aan hoe men hier omgaat met afval: dit wordt niet zoals in NL door de gemeente opgehaald. Het huishoudelijk afval wordt in een soort sloot zonder water naast de huizen gegooid. Eens in de zoveel tijd, als het vol met afval zit, wordt er een fikkie gestookt en alles opgebrand. De dampen die dan onstaan zijn smerig: een chemische lucht.
Na alle geode zorgen van Koko’s familie (ze koken o.a. heerlijk voor me) vind ik het tijd worden dat ik een keer voor ze kook. Gezien de lasting verkrijbare ingredienten van Nederlandse gerechten besluit ik een middenweg te kiezen en voor een Portugees gerecht te gaan dat ik onlangs van mijn nicht op Curacao leerde: tomaten, zwarte bonen, rode uien, tonijn, eieren, witte wijnazijn en peterselie moet niet zo moelijk zijn denk ik. Ik vertrek naar de grootste supermarkt van Accra maar schrik als ik moet afrekenen: 55 euro (en dit is voor Ghanese begrippen veel geld) voor boodschappen waarvoor ik in Nederland maximaal 20 euro kwijt was. De volgende zondagochtend sta ik in de keuken terwijl de gospelmuziek van de naastgelegen kerk door de open ramen schalt. Ik schrik als er plotseling iets zwart voor het raam opdoemt en weer verdwijnt. Even later zie ik het weer: het blijkt een plastic zak te zijn door de wind omhoog geblazen.. Overal afval hier..
De 10-koppige familie smult, ik krijg alleen de opmerking dat het net niet pittig genoeg is. Ik heb zo’n enorm grote pan gemaakt dat er over is. De volgende ochtend word ik door Jo (een ware keukenprins) getrakteerd op rijst met de heerlijkste stew (pittige saus) die ik ooit gegeten heb: gemaakt van mijn portugese gerecht als basis.
‘s Avonds praten we over religie en zwarte magie. Jo is zeer gelovig en stelt mij een interessante vraag: “Who is de creator of God”? Zwarte magie blijkt in Ghana erg levend te zijnL veel mensen geloven erin. Ze schotelen mij een YouTube video voor van een boom dat maar niet om wil. Zelfs al seen grote bulldozer em uiteindelijk om laat vallen veert de boom het volgende moment terug. Ze geloven dat de boom door Goddelijke krachten niet om te krijgen is. Er zijn verder verhalen over het verschijnen van mensen met 5 benen en wolven in de nacht (terwijl die in Ghana niet voorkomen). Ik neem de verhalen met een korreltje zout.
We horen in het nieuws over een zeer ernstig busongeluk vannacht met een gouvernementsbus nabij Kumasi. Er zijn 71 doden.. (de bus bleek overbeladen). Ik heb op die route in zo’n zelfde bus gezeten, al was het overdag. Ik merk dat ik vanaf nu wat banger ben geworden in het openbaar vervoer..
Ik laat mezelf wederom in de kapsalon een echte Afrikaanse haardracht aanmeten: vlechtjes. De vorige keer bleek dat het ze het te slap in hadden gevlochten waardoor het na 2 dagen al niet mooi meer was.
Ik moet 5 uur zitten terwijl 2 tot 3 dames druk met me zijn. Ik betaal slechts 11 euro voor de 6 uur werk..
De volgende nachten slaap ik slecht: Ik moet erg aan de strakke vlechtjes in mijn haar wennen: het ligt echt niet comfortabel!
De volgende dag ga ik in mijn eentje Accra in op zoek naar een bepaalde jurk met Afrikaans dessin. Ik heb veel vrouwen erin rond zien lopen en vind em zo mooi. Moet niet makkelijk zijn om deze op de grootste markt van Accra te kunnen kopen. Ik merk dat ik met mijn afrikaanse kapsel nu veel meer aandacht krijg van de mensen op straat. Ik vraag de verkopers naar de katoenen getailleerde Angelina dress in groen-rood. Ze gaan allemaal voor me zoeken. “Nee” bestaat hier in Ghana niet en de verkopers zeggen allemaal dat ze er eentje hebben: “Ga hier zitten, wacht” Maar als ze dan met hun jurken op de proppen komen hebben ze of de verkeerde snit, het verkeerde materiaal of kleur.. Hoewel ik steeds herhaal: Angelina, katoen, getailleerd, groen met rood komen ze toch nog rustig met een blauw met gele aanzetten.. . Als ik vervolgens een foto wil maken van de blauw gele jurk om aan andere verkopers te laten zien: “Kijk deze jurk zoek ik maar dan in groen rood” wordt dit door hem niet toegestaan. Dan moet ik volgens de verkoper zijn blauw gele maar kopen, want de verkopers blijken allemaal elkaars concurrent.. Of ik moet hem grof betalen voor het maken van een foto.. Ik raak een beetje gefrustreerd en val uit naar de verkoper: ik heb duidelijk te weinig geslapen vannacht.. Iedereen moet lachen om de commotie die ik maak wat me nog geirriteerder maakt. Dit is duidelijk niet mijn dag.. Een man gebaart me rustig te zitten, bied me water aan en ik kan een beetje afkoelen. Na 2 uur zoeken vind ik uiteindelijk mijn jurk die ik afding van 50 naar 20 euro.. Paskamers hebben ze hier niet en een vrouw die aanbiedt een lap stof voor me te houden zodat ik erachter kan passen wil eerst geld zien. Demonstratief trek ik ten overstaan van iedereen mijn top uit, sta in mijn bh en pas de jurk. Iedereen lacht.
Op de terugweg vraagt een politie-agent bij een controle-overgang een tip “zodat zijn kinderen ook te eten hebben.”
De volgende ochtend krijgt Koko het nieuws dat zijn grootmoeder is overleden. Zij woont op een andere plek in Accra. Ze was in de 80. Koko’s moeder heeft haar gevonden en is daarom met de ambulance naar het ziekenhuis gereden voor de officiele doodsverklaring. Ze moet eerst 3 uur wachten in de wachtkamer voordat ze het officieel bevestigd krijgt! Koko vertelt dat als er geen ambulance voorhanden is dode mensen ook met taxi’s richting het ziekenhuis worden vervoerd..
Oma gaat vervolgens de diepvries in. Hier in Ghana is het heel normaal dat de begrafenis pas veel later (soms een jaar later) plaats vindt. Tot die tijd worden de doden in de diepvries goed gehouden. Er moet nl. zo veel worden geregeld voor de organisatie ervan. Ook moet er gelegenheid zijn om familie uit het buitenland te laten overkomen, want het is belangrijk dat iedereen er is. Koko’s familie woont deels in Togo.
Na een paar dagen Accra neem ik weer afscheid van de familie en ga richting Volta Regio: nog 4 weken te gaan!